Postępujący uogólniony zanik siatkówki (gen CCDC66, Schapendoes)

Uogólniony postępujący zanik siatkówki charakteryzuje się stopniową utratą wzroku spowodowaną degeneracją komórek fotoreceptorowych (pręcików i czopków), z tendencją do postępującej ślepoty. Choroba ta, obserwowana u rasy Schapendoes, ma późny początek i powolny postęp.

Symptomy

Postępujący uogólniony zanik siatkówki w Schapendoes objawia się między 2 a 5 rokiem życia, więc początek choroby jest późny, a progresja stopniowa. Pierwszym wskaźnikiem klinicznym jest ślepota nocna, wynikająca ze zwyrodnienia pręcików odpowiedzialnych za widzenie peryferyjne. Psy dotknięte chorobą mają trudności z przystosowaniem się do warunków słabego oświetlenia. Z czasem choroba postępuje, prowadząc do stopniowej utraty widzenia centralnego z powodu zwyrodnienia stożka, ostatecznie kończąc się ślepotą. Zaangażowanie obu typów fotoreceptorów może trwać do 2 lat.

Zarządzanie chorobami

Postępowanie w przypadku postępującego zaniku siatkówki u psów ma na celu poprawę jakości życia dotkniętego nim psa, chociaż nie ma skutecznego leczenia tej choroby. Można jednak podjąć środki w celu zapewnienia odpowiedniego środowiska, takiego jak utrzymywanie mebli i przedmiotów na miejscu, co ułatwia adaptację psa do choroby.

Podstawy genetyczne

Choroba ta jest dziedziczona w sposób autosomalny recesywny. Dziedziczenie autosomalne recesywne oznacza, że pies, niezależnie od płci, musi otrzymać dwie kopie mutacji lub wariantu patogennego, aby być narażonym na ryzyko rozwoju choroby. Oboje rodzice chorego psa muszą być nosicielami co najmniej jednej kopii mutacji. Zwierzęta posiadające tylko jedną kopię mutacji nie są narażone na zwiększone ryzyko rozwoju choroby, ale mogą przekazywać mutację kolejnym pokoleniom. Nie zaleca się rozmnażania psów będących nosicielami wariantów genetycznych, które mogą powodować chorobę, nawet jeśli nie wykazują objawów.

Raport techniczny

Postępujący zanik siatkówki obejmuje grupę chorób spowodowanych zmianami w różnych genach zidentyfikowanych u różnych ras, których wspólną cechą jest powodowanie stopniowej utraty wzroku, która zwykle prowadzi ostatecznie do ślepoty. W konkretnym przypadku postępującego uogólnionego zaniku siatkówki u Schapendoes zidentyfikowano związek z genem CCDC66, którego sekwencja jest wysoce konserwatywna u kręgowców. Wykryty wariant genetyczny obejmuje insercję adeniny (c.521_522insA) w eksonie 6, generując przedwczesny kodon stop i dając początek skróconemu białku (p.Asn174LysfsX) podatnemu na szybką degradację. Ta mutacja insercyjna nie została znaleziona u innych dotkniętych nią psów z 29 różnych ras, co sugeruje jej wyjątkową obecność w rasie Schapendoes, chociaż konieczne są dalsze badania w celu potwierdzenia tej obserwacji.

Najbardziej dotknięte rasy

Schapendoes

Bibliografia

Dekomien G, Vollrath C, Petrasch-Parwez E, et al. Progressive retinal atrophy in Schapendoes dogs: mutation of the newly identified CCDC66 gene. Neurogenetics. 2010 May;11(2):163-74.

Lippmann T, Jonkisz A, Dobosz T, et al. Haplotype-defined linkage region for gPRA in Schapendoes dogs. Mol Vis. 2007 Feb 7;13:174-80. PMID: 17327822; PMCID: PMC2533032.