Gevoeligheid voor bepaalde medicijnen

P-glycoproteïne vergemakkelijkt het actieve transport van geneesmiddelen zoals ivermectine en macrocyclische lactonen uit de cellen. Disfunctie of een tekort aan deze transportpomp verhoogt de gevoeligheid voor deze geneesmiddelen, waardoor het risico op bijwerkingen door intracellulaire ophoping toeneemt. P-glycoproteïne wordt gecodeerd door het ABCB1-gen, waar een deletie is geïdentificeerd die geassocieerd is met verhoogde gevoeligheid voor bepaalde geneesmiddelen.

Symptomen

Klinische verschijnselen treden op na blootstelling aan geneesmiddelen die gebruikmaken van de P-glycoproteïnepomp, waardoor het risico op ernstige bijwerkingen toeneemt. Deze kunnen bestaan uit neurotoxiciteit (ataxie, tremoren, convulsies, spierzwakte), gastro-intestinale symptomen (braken, diarree, anorexia), cardiorespiratoire problemen (hartritmestoornissen, ademnood), evenals hypersalivatie en mydriasis. In ernstige gevallen kunnen deze reacties leiden tot coma, blindheid en de dood.

Beheer van ziekten

De behandeling van deze aandoening vereist het aanpassen van de medicatie om gevaarlijke geneesmiddelen te vermijden en het controleren en behandelen van de symptomen in geval van een toevallige blootstelling.

Genetische basis

Deze ziekte erft autosomaal recessief over. Autosomaal recessieve overerving betekent dat de kat, ongeacht het geslacht, twee kopieën van de mutatie of pathogene variant moet krijgen om het risico te lopen de ziekte te ontwikkelen. Beide ouders van een aangetaste kat moeten ten minste één kopie van de mutatie dragen. Dieren met slechts één kopie van de mutatie lopen geen verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte, maar kunnen de mutatie doorgeven aan toekomstige generaties. Fokken tussen katten die drager zijn van een genetische variant die de ziekte kan veroorzaken, zelfs als ze geen symptomen vertonen, wordt afgeraden.

Technisch verslag

Gevoeligheid voor bepaalde geneesmiddelen is nauw verbonden met de functie van P-glycoproteïne (P-gp), dat geneesmiddelen actief uit de cellen transporteert, hun orale absorptie beperkt, hun uitscheiding verhoogt en voorkomt dat ze het centrale zenuwstelsel binnendringen. Deze uitscheidingscapaciteit van P-gp is cruciaal om het lichaam te beschermen tegen mogelijk schadelijke stoffen. Genetische variaties in het ABCB1-gen, zoals de c.1930_1931del deletie, brengen deze beschermende functie in gevaar en kunnen leiden tot accumulatie van geneesmiddelen, wat kan resulteren in ernstige bijwerkingen. Geneesmiddelen die P-gp-substraten zijn, zijn onder andere acepromazine, butorfanol, doramectine, erytromycine, emodepside, ivermectine, milbemycine, paclitaxel, rifampicine en vincristine. Er is bijvoorbeeld aangetoond dat katten met de c.1930_1931del variant ernstige neurologische toxicose ontwikkelen na blootstelling aan eprinomectine bevattende ontwormingsproducten. Het is ook belangrijk om op te merken dat sommige onderzoeken erop wijzen dat katten met een enkele kopie van deze variant ook vatbaarder zijn voor bijwerkingen wanneer ze worden behandeld met hoge doses geneesmiddelen die P-gp substraten zijn.

De meest getroffen rassen

Balinees
Tamme Langhaar
Tamme korthaar
Maine Coon
Ragdoll
Blauwe Rus
Siamees
Turkse Angora

Bibliografie

Mealey KL, Burke NS. Identificatie van een nonsense-mutatie in ABCB1 bij katten. J Vet Pharmacol Ther. 2015 Oct