Progressieve retina-atrofie (SLC4A3-gen, Golden Retriever)

Progressieve retinale atrofie is een oogaandoening waarbij het gezichtsvermogen geleidelijk afneemt door degeneratie van de fotoreceptorcellen (kegeltjes en staafjes) in het netvlies.

Symptomen

Een van de eerste klinische verschijnselen bij progressieve retinale atrofie is het verlies van het nachtzicht, omdat degeneratie van het dagzicht meestal pas na langere tijd optreedt en leidt tot volledige blindheid. Daarnaast heeft deze oogaandoening andere kenmerkende symptomen, zoals veranderingen in het uiterlijk van de ogen, waaronder vertroebeling, een grijzige tint en een lichte abnormale glans. Aangetaste honden hebben de neiging om zich gemakkelijker aan voorwerpen te stoten en kunnen last krijgen van netvliesstaar als gevolg van de progressie van de ziekte.

Beheer van ziekten

De behandeling van progressieve retinale atrofie bij honden is gericht op het verbeteren van de levenskwaliteit van de getroffen hond, hoewel er geen curatieve behandeling voor de ziekte bestaat. Er kunnen echter wel maatregelen worden genomen om te zorgen voor een geschikte omgeving, zoals het op zijn plaats houden van meubels en voorwerpen, wat de aanpassing van de hond aan de ziekte vergemakkelijkt.

Genetische basis

Deze ziekte erft autosomaal recessief over. Autosomaal recessief overerven betekent dat de hond, ongeacht het geslacht, twee kopieën van de mutatie of pathogene variant moet krijgen om risico te lopen op het ontwikkelen van de ziekte. Beide ouders van een hond met de ziekte moeten ten minste één kopie van de mutatie dragen. Dieren die slechts één kopie van de mutatie dragen, lopen geen verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte, maar kunnen de mutatie doorgeven aan toekomstige generaties. Fokken tussen honden die drager zijn van een genetische variant die ziekte kan veroorzaken, zelfs als ze geen symptomen vertonen, wordt afgeraden.

Technisch verslag

Progressieve retinale atrofie is een erfelijke aandoening die behoort tot een groep netvliesaandoeningen en wordt gekenmerkt door de geleidelijke degeneratie van de staafjes, wat leidt tot nachtblindheid en verlies van het perifere gezichtsvermogen. Vervolgens treedt degeneratie van de kegeltjes op, wat resulteert in verlies van centraal zicht en uiteindelijk totale blindheid. Er is een verband gevonden tussen het SLC4A3-gen en de ontwikkeling van deze oogaandoening. Het SLC4A3-gen codeert voor een eiwit voor transport van opgeloste stoffen dat in verschillende weefsels wordt aangetroffen, waaronder Müller-cellen en horizontale netvliescellen. In een onderzoek van Downs et al. (2011) werd een mutatie in het SLC4A3-gen geïdentificeerd in het Golden Retriever-ras. Deze specifieke mutatie wordt gekenmerkt door een enkele cytosine insertie in exon 16 (c.2601_2602insC). Het vermoedelijke effect van deze mutatie is het genereren van een voortijdig terminatiecodon in exon 18, wat kan resulteren in afbraak van het boodschapper-RNA of productie van een afgekapt eiwit. Belangrijk is dat deze mutatie niet alle gevallen van progressieve retinale atrofie bij Golden Retrievers verklaart, maar het is wel een veel voorkomende oorzaak van deze aandoening bij het ras. Dit suggereert dat er andere loci kunnen zijn die ook bijdragen aan de ontwikkeling van progressieve retinale atrofie in het Golden Retriever ras.

De meest getroffen rassen

Golden Retriever

Bibliografie

Downs LM, Wallin-Håkansson B, Boursnell M,et al. A frameshift mutation in golden retriever dogs with progressive retinal atrophy endorses SLC4A3 as a candidate gene for human retinal degenerations. PLoS One. 2011;6(6):e21452.