Cystinurie type II-B (SLC7A9-gen)

Cystinurie is een aandoening die wordt veroorzaakt door een defect in de reabsorptie van bepaalde aminozuren in de proximale tubulus van het nefron en het maagdarmepitheel. Als gevolg van de ophoping van deze aminozuren kunnen kristallen en stenen gevormd worden in de urinewegen.

Symptomen

Cystinurie uit zich door een aantal symptomen, zoals terugkerende blaasontsteking, hematurie en strangurie. Daarnaast kan deze erfelijke ziekte leiden tot de vorming van stenen of kristallen in de nier, urineblaas of urinebuis, wat kan resulteren in een gedeeltelijke of volledige obstructie van de urinewegen. Als deze obstructie niet effectief behandeld wordt, kan dit leiden tot onomkeerbare schade aan de nieren en nierfalen.

Beheer van ziekten

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden voor cystinurie, waaronder chirurgische en niet-chirurgische ingrepen. Als de stenen erg klein zijn, wordt urohydropropulsie aanbevolen, waarbij de stenen worden uitgespoeld met een gespecialiseerde katheter. Er kan ook gekozen worden voor de ultrasone oplossingsmethode om de stenen te breken. Als de stenen groot zijn en niet op een andere manier kunnen worden verwijderd, wordt een chirurgische extractie toegepast. Om het terugkeren van nierstenen te voorkomen, worden diëten aanbevolen die de productie van alkalische en meer verdunde urine bevorderen.

Genetische basis

Deze ziekte erft autosomaal dominant over. Autosomaal dominant overerven betekent dat honden slechts één kopie van de mutatie of pathogene variant hoeven te erven om risico te lopen op het ontwikkelen van de ziekte. Elke puppy die geboren wordt uit een ouder die één kopie van de mutatie draagt, heeft 50% kans om één kopie van de mutatie te erven en het risico te lopen om de ziekte te ontwikkelen. Fokken tussen honden die genetische varianten dragen die de ziekte kunnen veroorzaken, zelfs als ze geen symptomen vertonen, wordt afgeraden.

Technisch verslag

Cystinurie wordt veroorzaakt door een defect in het transport van aminozuren (cystine, ornithine, lysine en arginine) in de proximale tubulus van het nefron en in het maagdarmepitheel. Het transport van deze aminozuren gebeurt via een heteromere transporter die gecodeerd wordt door de SLC3A1 en SLC7A9 genen. Daarom zal elke mutatie in deze twee genen die de functionaliteit van de transporter beïnvloedt, resulteren in de accumulatie van aminozuren in de urinewegen. In het onderzoek van Brons et al. (2013) werd een nonsensmutatie (c.964G>A) geïdentificeerd in het SLC7A9-gen, die de verandering veroorzaakt van een klein hydrofoob glycineresidu in een groot, geladen, basisch arginineresidu, wat resulteert in een afgekapt eiwit. In 2006 beschreven Harnevik et al. een variant in het SLC7A9-gen (c.649A>G), maar er lijkt onvoldoende bewijs te zijn om te concluderen dat het een oorzakelijke variant is van cystinurie type II-B bij de Engelse Bulldog.

De meest getroffen rassen

Dwergpinscher

Bibliografie

Brons AK, Henthorn PS, Raj K,et al. SLC3A1 and SLC7A9 mutations in autosomal recessive or dominant canine cystinuria: a new classification system. J Vet Intern Med. 2013 Nov-Dec;27(6):1400-8.

Fitzwilliams T, Wolff-Sneedorff JL, Fredholm M,et al. Evaluation of the value of genetic testing for cystinuria in the Danish population of English bulldogs. Anim Genet. 2023 Mar 27.