Cystinurie type I-A (SLC3A1-gen, Labrador Retriever)

Cystinurie is een aandoening die wordt veroorzaakt door een defect in de reabsorptie van bepaalde aminozuren in de proximale tubulus van het nefron en het maagdarmepitheel. Als gevolg van de ophoping van deze aminozuren kunnen kristallen en stenen gevormd worden in de urinewegen.

Symptomen

Cystinurie uit zich door een aantal symptomen, zoals terugkerende blaasontsteking, hematurie en strangurie. Daarnaast kan deze erfelijke ziekte leiden tot de vorming van stenen of kristallen in de nier, urineblaas of urinebuis, wat kan resulteren in een gedeeltelijke of volledige obstructie van de urinewegen. Als deze obstructie niet effectief behandeld wordt, kan dit leiden tot onomkeerbare schade aan de nieren en nierfalen.

Beheer van ziekten

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden voor cystinurie, waaronder chirurgische en niet-chirurgische ingrepen. Als de stenen erg klein zijn, wordt urohydropropulsie aanbevolen, waarbij de stenen worden uitgespoeld met een gespecialiseerde katheter. Er kan ook gekozen worden voor de ultrasone oplossingsmethode om de stenen te breken. Als de stenen groot zijn en niet op een andere manier kunnen worden verwijderd, wordt een chirurgische extractie toegepast. Om het terugkeren van nierstenen te voorkomen, worden diëten aanbevolen die de productie van alkalische en meer verdunde urine bevorderen.

Genetische basis

Deze ziekte erft autosomaal recessief over. Autosomaal recessieve overerving betekent dat de hond, ongeacht het geslacht, twee kopieën van de mutatie of pathogene variant moet krijgen om het risico te lopen de ziekte te ontwikkelen. Beide ouders van een hond met de ziekte moeten ten minste één kopie van de mutatie dragen. Dieren met slechts één kopie van de mutatie lopen geen verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte, maar kunnen de mutatie doorgeven aan toekomstige generaties. Fokken tussen honden die drager zijn van een genetische variant die de ziekte kan veroorzaken, zelfs als ze geen symptomen vertonen, wordt afgeraden.

Technisch verslag

Cystinurie wordt veroorzaakt door een defect in het transport van aminozuren (cystine, ornithine, lysine en arginine) in de proximale tubulus van het nefron en in het maagdarmepitheel. Het transport van deze aminozuren gebeurt via een heteromere transporter die gecodeerd wordt door de SLC3A1 en SLC7A9 genen. Daarom zal elke mutatie in deze twee genen die de functionaliteit van de transporter beïnvloedt, resulteren in de ophoping van aminozuren in de urinewegen. Er zijn meerdere mutaties die verantwoordelijk zijn voor cystinurie geïdentificeerd in het SLC3A1-gen, verspreid over verschillende hondenrassen, zoals de Newfoundland (c.586C>T), Labrador (c.350delG) en Engelse en Franse Bulldog (c.574A>G; c.2092A>G). Brons et al. (2013) identificeerden de c.350delG variant in exon 1 van het SLC3A1 gen in het Labrador Retriever ras. Deze mutatie betreft een deletie van een guanine die resulteert in een voortijdig stopcodon, waardoor het resulterende eiwit (rBAT) wordt afgekapt. De voortijdige beëindiging van de translatie zal waarschijnlijk de eiwitsynthese verminderen of voorkomen; hoewel als het eiwit tot expressie zou komen, het waarschijnlijk niet goed zou functioneren. Zoals aangegeven in dezelfde studie van Brons et al. (2013) lijkt de incidentie van deze variant laag te zijn, ondanks de populariteit van het ras.

De meest getroffen rassen

Labrador Retriever

Bibliografie

Brons AK, Henthorn PS, Raj K, et al. SLC3A1 and SLC7A9 mutations in autosomal recessive or dominant canine cystinuria: a new classification system. J Vet Intern Med. 2013 Nov-Dec;27(6):1400-8.

Harnevik L, Hoppe A, Söderkvist P. SLC7A9 cDNA cloning and mutational analysis of SLC3A1 and SLC7A9 in canine cystinuria. Mamm Genome. 2006 Jul;17(7):769-76.