Cystinurie type I-A (SLC3A1-gen)

Cystinurie is een aandoening die wordt veroorzaakt door een defect in de reabsorptie van bepaalde aminozuren in de proximale tubulus van het nefron en het maagdarmepitheel. Als gevolg van de ophoping van deze aminozuren kunnen kristallen en stenen gevormd worden in de urinewegen.

Symptomen

Cystinurie uit zich door een aantal symptomen, zoals terugkerende blaasontsteking, hematurie en strangurie. Daarnaast kan deze erfelijke ziekte leiden tot de vorming van stenen of kristallen in de nier, urineblaas of urinebuis, wat kan resulteren in een gedeeltelijke of volledige obstructie van de urinewegen. Als deze obstructie niet effectief behandeld wordt, kan dit leiden tot onomkeerbare schade aan de nieren en nierfalen.

Beheer van ziekten

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden voor cystinurie, waaronder chirurgische en niet-chirurgische ingrepen. Als de stenen erg klein zijn, wordt urohydropropulsie aanbevolen, waarbij de stenen worden uitgespoeld met een gespecialiseerde katheter. Er kan ook gekozen worden voor de ultrasone oplossingsmethode om de stenen te breken. Als de stenen groot zijn en niet op een andere manier kunnen worden verwijderd, wordt een chirurgische extractie toegepast. Om het terugkeren van nierstenen te voorkomen, worden diëten aanbevolen die de productie van alkalische en meer verdunde urine bevorderen.

Genetische basis

Deze ziekte erft autosomaal recessief over. Autosomaal recessief overerven betekent dat de hond, ongeacht het geslacht, twee kopieën van de mutatie of pathogene variant moet krijgen om risico te lopen op het ontwikkelen van de ziekte. Beide ouders van een hond met de ziekte moeten ten minste één kopie van de mutatie dragen. Dieren die slechts één kopie van de mutatie dragen, lopen geen verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte, maar kunnen de mutatie doorgeven aan toekomstige generaties. Fokken tussen honden die drager zijn van een genetische variant die ziekte kan veroorzaken, zelfs als ze geen symptomen vertonen, wordt afgeraden.

Technisch verslag

Cystinurie wordt veroorzaakt door een defect in het transport van aminozuren (cystine, ornithine, lysine en arginine) in de proximale tubulus van het nefron en in het maagdarmepitheel. Het transport van deze aminozuren gebeurt via een heteromere transporter die gecodeerd wordt door de SLC3A1 en SLC7A9 genen. Daarom zal elke mutatie in deze twee genen die de functionaliteit van de transporter beïnvloedt, resulteren in de ophoping van aminozuren in de urinewegen. Henthorn et al. (2000) identificeerden een variant in het SLC3A1-gen bij Newfoundland honden met cystinurie. De mutatie bestaat uit een vervanging van C voor T in exon 2 (c.586C>T), en deze verandering produceert een stopcodon dat resulteert in een afgekapt eiwit. Naast de beschreven variant hebben andere studies verschillende oorzakelijke mutaties in het SLC3A1 gen gevonden bij de Engelse Bulldog (I192V en S698G) en Labrador (c.350delG). Momenteel worden deze drie varianten niet door onze test gedekt.

De meest getroffen rassen

Newfoundland

Bibliografie

Brons AK, Henthorn PS, Raj K,et al. SLC3A1 and SLC7A9 mutations in autosomal recessive or dominant canine cystinuria: a new classification system. J Vet Intern Med. 2013 Nov-Dec;27(6):1400-8.

Harnevik L, Hoppe A, Söderkvist P. SLC7A9 cDNA cloning and mutational analysis of SLC3A1 and SLC7A9 in canine cystinuria. Mamm Genome. 2006 Jul;17(7):769-76.

Henthorn PS, Liu J, Gidalevich T,et al. Canine cystinuria: polymorphism in the canine SLC3A1 gene and identification of a nonsense mutation in cystinuric Newfoundland dogs. Hum Genet. 2000 Oct;107(4):295-303.