Acromatopsie 3 (CNGB3-gen, Duitse Korthaar)

Achromatopsie bij honden is een autosomaal recessieve erfelijke aandoening die de fotoreceptorcellen van het netvlies aantast, ook wel kegeltjes genoemd. Hoewel deze cellen intact blijven, voorkomt de ziekte hun juiste werking, met als gevolg dagblindheid en verminderd gezichtsvermogen.

Symptomen

De eerste symptomen van acromatopsie manifesteren zich tussen 8 en 12 weken, een moment waarop puppy's hun zicht hebben ontwikkeld. In aanwezigheid van fel licht ervaren aangetaste puppy's dagblindheid en fotofobie, waardoor ze geneigd zijn goed verlichte gebieden te vermijden. Hoewel er sprake is van een verlies van de functie van de kegeltjes in het netvlies, blijft het oogheelkundige uiterlijk van aangetaste honden normaal. Bovendien heeft de degeneratie geen invloed op de staafjes, wat het zicht bij weinig licht behoudt. De functie van de kegeltjes begint tussen de 6e en 12e week te verslechteren, en bij volwassen honden ontbreken er kegeltjes in het netvlies, met uitzondering van enkele verplaatste kernen.

Beheer van ziekten

In geval uw hond symptomen vertoont, is het cruciaal om uw dierenarts te raadplegen voor een grondige evaluatie. Het verlies van kegelfunctie kan worden gedetecteerd door elektroretinografie. Tijdens interactie met uw hond is het raadzaam om verbale signalen te gebruiken in plaats van visuele signalen met de hand. Het geleidelijk vergemakkelijken van de aanpassing van uw hond aan zijn omgeving, zoals het wennen aan wandelingen bij weinig licht, draagt bij aan een veiliger gevoel tijdens de helderdere momenten van de dag. Daarnaast wordt het gebruik van een lijn en harnas aanbevolen om extra ondersteuning te bieden.

Genetische basis

Deze ziekte erft autosomaal recessief over. Autosomaal recessief overerven betekent dat de hond, ongeacht het geslacht, twee kopieën van de mutatie of pathogene variant moet krijgen om risico te lopen op het ontwikkelen van de ziekte. Beide ouders van een hond met de ziekte moeten ten minste één kopie van de mutatie dragen. Dieren die slechts één kopie van de mutatie dragen, lopen geen verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte, maar kunnen de mutatie doorgeven aan toekomstige generaties. Fokken tussen honden die drager zijn van een genetische variant die ziekte kan veroorzaken, zelfs als ze geen symptomen vertonen, wordt afgeraden.

Technisch verslag

Acromatopsie, dagblindheid of kegeldegeneratie kan worden veroorzaakt door mutaties in de genen CNGA3 en CNGB3, die betrokken zijn bij fototransductie. Beide genen coderen voor subeenheden van signaaltransducerende ionenkanalen in de sensorische neuronen van het netvlies. Deze kanalen bevinden zich in het celmembraan en reguleren de doorgang van kationen. Er zijn twee varianten geïdentificeerd in het CNGB3-gen die geassocieerd zijn met de ontwikkeling van acromatopsie. Een van deze varianten, waargenomen bij de Alaskan Malamute, omvat een deletie die het hele CNGB3-gen bestrijkt. In het geval van het kortharige Duitse pointer-ras is een nonsens-mutatie geïdentificeerd in exon 6 (c.784G>A, hier geanalyseerde variant), wat leidt tot het functionele verlies van het CNGB3-eiwit. Het gebied rond deze mutatie is sterk geconserveerd zowel bij honden als bij mensen.

De meest getroffen rassen

Duitse Korthaar
Alaska Malamute
Miniatuur Australische Herder
Siberische Husky

Bibliografie

Sidjanin DJ, Lowe JK, McElwee JL, et al. Canine CNGB3 mutations establish cone degeneration as orthologous to the human achromatopsia locus ACHM3. Hum Mol Genet. 2002 Aug 1;11(16):1823-33.

Yeh CY, Goldstein O, Kukekova AV, et al. Genomic deletion of CNGB3 is identical by descent in multiple canine breeds and causes achromatopsia. BMC Genet. 2013 Apr 20;14:27.